11 noyabr 2015-ci il, saat 21:59

Yəhudi Kabbala belə deyir məktub "mem" keçid və dəyişiklik ideyasını təmsil edir."Mem" İbrani əlifbasının on üçüncü hərfidir. "Eywa" rünü 13 nömrə kimi görünür: əlifbanın ortasında yerləşir və canlıdan ölüyə (və əksinə) keçidi simvollaşdırdığı üçün transformasiya runesidir. Tarot kartlarının göyərtəsindən bu rune lasso "Ölüm"ə uyğundur, eyni zamanda on üçüncü nömrədə görünür. İndi latın əlifbasını götürək.

Gördüyünüz kimi, "M" hərfi əlifbada on üçüncü yeri tutur. Ancaq rus əlifbasında E və I hərflərini təkrarlayan E hərfini və Y hərfini çıxarsaq, eyni on üçüncü yerdə M hərfini alırıq.

s ilə əlaqəli bütün sözlər bu hərflə başlayır. müçüncü: mölü, y m qıcıqlandırmaq, m org, ilə mİreniya, mşifahi. Yaxşı, ingilis dilində də eyni vəziyyətdir: morbid - ağrılı, qeyri-sağlam; meyitxana - meyitxana; ölən - ölən; Morfey - yuxu tanrısı Morfey, ölüm tanrısı Thanatosun qardaşı; fani - ölümcül; təvazökarlıq - təvazökarlıq; moralist - yüksək əxlaqlı həyat tərzi sürən insan, yəni sözün əsl mənasında "ölü gəzən". Qədim slavyan ilahəsi Mara ölüm ilahəsidir, buna görə də vəba, ölmək terminləri. Yeri gəlmişkən, Latın müharibə tanrısı Mars termini də ölüm ilahəsi Maradan gəlir.

Maraqlıdır ki, M və N hərfləri əlifbanın düz ortasında yerləşir.

Əlifba "generativ" əlifba hərfi ilə başlayır.Bu hərfdə əlifbanın bütün digər hərflərinin doğulduğu hamilə bir qarın var. İndi əlifba sırasını bir insanın həyatı ilə müqayisə etsək, onun sonunda qadının vulvasını çox xatırladan omeqa hərfi olacaq.

İnsanın yolu alfadan omeqaya qədərdir. Qədim dövrlərdə tabutun uşaq beşiyindən heç bir fərqi yox idi və beşik miniatür tabut kimi hazırlanırdı. Vəhydə Allah Özü haqqında belə deyir: " Mən Alfa və Omeqayam, başlanğıc və sonam " .

Əlbəttə, Allahın “sonu” yoxdur. Sadəcə, "son" "başlanğıc" deməkdir: təsadüfi deyil ki, hər iki hərf - omeqa və alfa - "qadın"dır. Biri doğur, digəri isə yenidən həyata hamilə qalmaq üçün əmələ gələni özünə götürür. "Təbiətdəki hərflərin dövrü." Ölüm yoxdur; yalnız omeqadan alfaya yenidən doğuş var. O, omeqanın vulvasına girdi və özünü alfa bətnində tapdı.

Bu o deməkdir ki, insan alfa hərfi ilə doğulur və sonra omeqada bitənə qədər ardıcıl olaraq əlifbanın bütün hərflərindən keçir. Deməli, əlifba sırasını insanın doğulduğu andan ölümünə qədərki həyatı kimi təsəvvür etsək, həqiqətə qarşı günah işlətməyəcəyik. Beləliklə, o, anadan oldu və məktəbdə olduğu kimi "dərslər" başladı, yalnız rəqəmlər əvəzinə hərflər var idi: həyatın birinci sinfi alfa, ikinci sinif beta, üçüncü sinif qamma idi və 13-cü ilinə qədər. öyrənmək.

Bəs qədim ənənəvi cəmiyyətlərin nümayəndələri arasında 13 (bəzən 12) yaşında nə baş verdi? - Düzdü, ayini, yəni keçid uşaqlıqdan yetkinliyə qədər. Bu ritual həm də yeniyetmələrin tayfanın mənəvi həyatına girişi olduğundan, onlar öləcəkmiş kimi buna hazırlaşırdılar. Axı, ruhlarla görüşlər həyat və ölüm arasındakı sərhəd dövlətlərində baş verir. İndi hər şey öz yerinə düşür: 13 rəqəminin qorxusu və on üçüncü nömrədə "Ölüm" kəməndi və "M" hərfinin on üçüncü yeri tutması təsadüfi deyil.

Dil bütün adət-ənənələrin ən davamlı ənənəsidir və buna görə də dil bizə həm qədimlərin həyat və ölüm haqqında fikirlərini çatdırdı, həm də ənənəvi cəmiyyətlərin əsas ayinlərinə işarələr etdi.

Latın əlifbası 24 hərfdən ibarətdir. Latın sözlərinin tələffüzü əsrlər boyu qismən yeni Qərbi Avropa dillərində baş verən fonetik proseslərlə bağlı bir sıra dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Bundan əlavə, biz romalıların əsl tələffüzünü bilmirik və müxtəlif xalqlar latın sözlərini fərqli tələffüz edirlər. Hal-hazırda, elmi araşdırmalara əsaslanaraq, latın tələffüzünü birləşdirmək, onu qədim romalıların tələffüzünə mümkün qədər yaxınlaşdırmaq meyli var. Aşağıda rus təhsil təcrübəsində qəbul edilmiş latın hərflərinin ənənəvi oxunuşu verilmişdir.

Latın əlifbası

Yazı tipi

ad

Tələffüz

Aspirasiya 1

VƏ 2

K 3

L 4

Yazı tipi

ad

Tələffüz

1. Məktub h istəkləri çatdırır; hazırda qəbul edilən tələffüz tələffüzlə uyğun gəlir İngilis dili və ya alman h: at, Herz.
2. Məktub i-də tələffüz olunur latın iki şəkildə: a) sait səsi kimi [və], məsələn: imperator [imperator] Rəbbim; b) saitlərdən əvvəl [th] samit kimi: iuventus [yuventus] gənclik.
3. Məktub k yalnız bir neçə sözdə olur: Kalendae [kalende] Kalends(hər ayın birinci günü); Kaeso [kaezo] xüsusi adı; Karthaqo [kartaqo] Karfagen. Bu sözlər də yazılır: Calendae, Caeso, Carthago.
4. Məktub l Bunu yumşaq tələffüz etmək adətdir (olduğu kimi). alman və ya Fransız dili dillər).

Saitlər

a, e, i, o, u, y saitlərindən əlavə latın dilində də var diftonglar(iki saitli), yəni bir heca kimi tələffüz edilən iki müxtəlif saitlərin birləşmələri:

birinci sait vurğu ilə rus monohecalı [ау] uyğun gəlir (müq.: “pau-za”): aurum [ауrum] qızıl;

rus monohecasına [eu] uyğun gəlir: Europa [europa] Avropa;

rus kimi oxunur uh: Aegyptus [Misir] Misir;

samitlər

Məktub c iki şəkildə oxuyun: a) əvvəl e, i, y, ae, oe- rus kimi ts; b) başqa hallarda, yəni əvvəl a, o, u, bütün samitlərdən əvvəl və sözün sonunda - rusca kimi Kimə.

Alınmış sözlərdə, ən çox yunan mənşəli, samit səslərin aspiratla birləşmələri var h:

ch- rus kimi oxuyur X: məktəb [məktəb] məktəb, Gracchus [gracchus) Gracchus(müvafiq ad);

ph- kimi oxuyur f: filosof [filosof] filosof;

rh- kimi oxuyur R: ritorika [ritorika] ritorika;

ci- kimi oxuyur T: Theodorus [theodorus] Teodor(müvafiq ad).

Kombinasiya ti saitlərdən əvvəl qoyulduqda kimi oxunur qi: nisbət (rasyon) kəşfiyyat, initium [initium] Başlamaq; lakin kombinasiyalarda sti, xti, tti- oxumaq Sən: bestia [bestia] heyvan.

Məktub q ilə yalnız birləşməsində baş verir u saitlərdən əvvəl; bu kombinasiya rusca kimi oxunur kv: quadratus [quadratus] dördbucaqlı, quintus [quintus] beşinci.

Kombinasiya ngu kimi saitlərdən əvvəl tələffüz olunur ngv: lingua [dil] dil.

Məktub s saitlər arasında kimi tələffüz olunur h kimi digər vəzifələrdə c: səbəb [səbəb] səbəb, lakin servus [servus] qul, heykəl [heykəl] heykəl.

Tələffüz qaydaları aşağıdakı nümunələrlə təsvir edilmişdir. Vurğu işarəsi ilə göstərilir ́:

Səs	tələffüz edirik	Misal	Tələffüz
y	Və	sillaba	sillaba
		lira	lira
		sirr	sirr
ae	uh	Aegina	aegina
		Misir	misir
		Maander	menderes
oe	Necə alman, fransız [ø:]; İngilis dili [ǝ:]	Edip	Odipus
		Poenus	ponus
		foedus	fö́dus (birlik)
au	ay	Augustus	Augustus
		auspicium	auspicium (falçılıq)
		aurum	aurum
AB	uh	Avropa	Avropa
		Euboea	euboa
		Eurydice	eurydice
c	ts (saitlərdən əvvəl e, i, y, ae, oe)	Cerberus	serberus
		sensura	senzura
		sedr	sedr
		Siseron	tsitsero
		dərman	dərman
		Kipr	kipr
		sinc	sinc
		Sezar	Sezar
		koemeterium	tsömeterium (məzarlıq)
	(əvvəl a, o, u, həm də samitdən əvvəl və sözün sonunda)	Kalabriya	Kalabriya
		sütun	Sütun
		kompakt	kompakt
		mədəniyyət	mədəniyyət
		dərman	dərman
		həkim	həkim
		ecce	ektse (burada)
		tunc	təşəkkür edirəm (Sonra)
ch	X	məktəb	məktəb
		şirurgiya	cərrahiyyə
		xor	xor
i (saitdən əvvəl)	ci	Yuliya	Yuliya
		İuppiter	Yupiter
ngu	ngv	dil	dil
		sanguis	sanqvis (qan)
		bilinquzlu	ikidilli (ikidilli)
ph	f	filosof	Fəlsəfə
		Filipp	Filipp
		phoca	ön yelkən (möhür)
q (həmişə ilə birlikdə u)	kv	quaestor	quaestor
		kvintus	kvintus
rh	R	Rhodanus	rhodanus
		Rhamses	ramses
s (saitlər arasında)	h	Asiaticus	asiaticus
		Ezop	özopus
		roza	gül
ci	T	teatr	teatr
		Teodor	teodor
ti (saitdən əvvəl)	qi	Terentia	terentsiya
		nisbət	nisbət
		meditasiya	meditasiya
	Sən	yaxşı	yaxşı
		qarışıq	qarışıq (qarışdırmaq)
		Attius	attius (müvafiq ad)
x(= c + s)	ks	əlavə	əlavə
		rex	rex (çar)
		əla	mükəmməllik (üstünlük)
z	h alınma sözlərlə	Zefir	zefir
		qaza	qaz (kasa)

Qeydlər:

1. Bəzi sözlərdə bitişik saitlər var a + e, o + e diftong yaratmır, iki müstəqil heca kimi tələffüz olunur; belə hallarda saitdən yuxarı oxumağı asanlaşdırmaq üçün e bölmə işarəsi (iki nöqtə) və ya kəmiyyət işarəsi (uzunluq və ya qısalıq; aşağıya bax) qoyulur: poеta və ya poēta [po-e-ta] şair, poema və ya poēma [po-uh-ma] şeir, aер və ya aēr [а́-er] hava, coёmo və ya coĕmo [ko-e-mo] alıram.
2. Latın hərfini oxumaq c rus kimi tsənənəvidir, bir çox ölkələrdə, o cümlədən bizdə qəbul edilir. Romalılar dedi c kimi bütün vəzifələrdə Kimə: Cicero [kikero], Kipr [kipr], Eurydice [eurydike]. Bunu latın sözlərinin yunanca transkripsiyası, eləcə də yeni dillərdə latın mənşəli sözlər, məs. alman Kayzerdən lat. Sezar (kaisar kimi oxunur), alman Keller lat. cella. Eyni şəkildə, birləşmələr kimi -tia, -tio kimi tələffüz olunur -tia, -tio: nisbət [nisbət]; oxumaq -tsia, -tsioənənəvidir. Hal-hazırda yerli tələffüz getdikcə daha çox istifadə olunur, xüsusən də alimlərin məruzə etdiyi beynəlxalq konqreslərdə latın. Ona görə də ənənəyə sadiq qalmadan bütün hallarda tələffüz etmək olar c Necə Kimə,a -tia, -tio Necə -tia, -tio.
3. Xüsusi adlardan əmələ gələn sifətlər böyük hərflə yazılır, məsələn: lingua Latina, theatrum Graecum, philosophus Romanus, natio Polona, ​​Universitas Varsoviensis.

Məşq edin

Cədvəldə verilmiş sözləri yenidən yazın və mənasını müəyyənləşdirin; Mümkünsə, rus dilində bu latın dilindən gələn sözləri də tapın.

Nümunə: teatr - teatr, teatr, teatr mütəxəssisi

Stress qaydaları

Festina lente.
Yavaş-yavaş tələsin.

Latın sözünü, sonra mətni düzgün oxumaq üçün stressin qaydalarını bilməlisiniz. Qədim yunan və latın dillərinin xarakterik xüsusiyyəti uzun və qısa saitlərin olmasıdır və vurğu onların sözdəki mövqeyindən asılıdır. Rus dilində saitlərin uzun və qısa olması arasında fərq olmadığı üçün latın sözünə vurğu qoymaq bəzən çətinlik yaradır.

Latın dilində onlar fərqlənir:

qısa saitlər (qısa işarə ̆): ă, ĕ, ĭ, ŏ, ŭ, y̆;
uzun saitlər (uzunluq işarəsi ̄): ā, ē, ī, ō, ū, ȳ;
diftonglar: au, eu, ae, oe.

Uzun saitdən ibarət açıq hecadır uzun; tərkibində qısa sait olan heca - qısa. Diftonq həmişə uzun heca əmələ gətirir. Məsələn, Eu-rō-pă sözü iki uzun heca Eu-rō- və bir qısa hecadan -pă ibarətdir.

Bundan əlavə, hecanın sayı (yəni nisbi müddəti - uzun və ya qısa) onun sözdəki mövqeyindən asılıdır:

A) Bağlı heca (yəni samitlə bitən) uzun;
b) açıq başqa saitdən əvvəl bir heca (yəni sait və ya diftongla bitən) - qısa.

Məsələn, sĭl-vă sözündə meşə birinci heca qapalı heca olduğu üçün ĭ saitinin qısalığına baxmayaraq uzundur; vĭ-ă sözündə Yol vĭ hecası qısadır, çünki açıq hecadır və saitdən əvvəl gəlir.

Stress yeri bir sözdə sözün sonundan ikinci hecanın sayından asılıdır (yəni uzun və ya qısa olmasından):

1. Vurğu sonuncu hecaya qoyulmur. Ona görə də ikihecalı sözlərdə vurğu həmişə birinci hecaya düşür: dóc-tor, víl-la.
2. Vurğu uzun olarsa sözün sonundan ikinci hecaya qoyulur: me-di-cī́-na, Eu-rṓ-ra, lo-án-nes.
3. Sondan ikinci heca qısa olarsa, vurğu sondan üçüncü hecaya keçir: Rhó-dă-nus, Vís-tŭ-la, mé-dĭ-cus, tá-bŭ-la, dó-mĭ- nus, vic-tó-ri -a.

Məşq edin

Oxuma və stress qaydalarından istifadə edərək aşağıdakı sözləri oxuyun:

Recita! - Yüksək səslə oxuyun!

Rektor, dekanus, professor, magistr, Poloniya, Krakoviya, Vistŭla, Berolīnum, Macarıstan, Frankogaliya, Leninopŏlis, Rodanus, Rhenus, Danuvius, aktyor, skaena, sirk, məktəb, Universitas, kənd təsərrüfatı, tibb, tibb, naviqasiya, tibb, tibb, tibb. res publĭca, res publĭca Polōna, pro publĭco bono, lingua Graeca, veto, meditatio, recitatio, declamatio, iustitia, konsul, quaestor, victoria, doktor honōris causa.

Nitqin hissələrini başa düşmək

Nitq hissələri ilə bağlı qeydlər hər bir növbəti dərsdə ardıcıl olaraq əhatə olunacaq materialın yalnız ümumi prinsiplərini əks etdirir. Buna görə də burada verilən qrammatik terminləri dərhal əzbərləməyə ehtiyac yoxdur: onlar təkrarlanacaq və mətnlər və izahatlarla birlikdə daha başa düşülən və öyrənilməsi asanlaşacaq.

1. Dəyişən nitq hissələri

isim, sifət, əvəzlik, say; fe'l

Latın dili fleksiyalı dil növüdür. Bu o deməkdir ki, latın sözləri kök və sonluqdan ibarətdir. İsimlərin, sifətlərin, əvəzliklərin, rəqəmlərin hallara, rəqəmlərə və cinsə görə dəyişdirilməsi deyilir meyl; fellərin dəyişdirilməsi (şəxslərə, rəqəmlərə, zamanlara, əhval-ruhiyyəyə və səslərə görə) - konyuqasiya. Latın dilində beş declensiya və dörd bağlama var.

isim substantīvum, sifət - ad adiectīvum, əvəzlik - pronōmen, rəqəm - ad rəqəm. Bu nitq hissələri bunlardır:

a) üç növ - nəsil:

kişi cinsi - cins kişi (m)
qadın - cins qadına xas (f)
neuter - cins neytral (n)

b) iki ədəd - ədəd:

tək - numĕrus singularis (mahnı.)
cəm - numĕrus çoxluq (çox.)

c) altı hal - hal:

Nominativ ÜST? Nə?- dava namizədlik(Nom.)
Genitiv kim? nə? kimin? kimin? kimin?- dava genetik(Gen.)
Dative kimə? nə?- dava məlumat(Data.)
Akkusativ kim? Nə?- dava ittiham(Acc.)
Instrumental kim tərəfindən? Necə?- dava ablatīvus(Abl.)
Vocative (ünvan) - casus vocatīvus(Voc.)

Qeyd: Qeyd etmək lazımdır ki, latın dilində rusca prepozisiya halına uyğun gələn hal yoxdur. Onun funksiyalarını müxtəlif ön sözlərlə ablativus yerinə yetirir.

Sifətlər də üç müqayisə dərəcəsi təşkil edir - dərəcə:

müsbət dərəcə - gradus müsbət
müqayisəli dərəcə - dərəcə müqayisə
üstün dərəcə - dərəcə superlatīvus

Qeyd: Cins, rəqəm, hal, dərəcəni təyin edərkən ümumi termini atlayırıq: genus, numĕrus, casus, gradus, - və yalnız tərifdən istifadə edirik, məsələn: schola - nominatīvus singularis; Athenae - nominatīvus plurālis və s.

Fe'l - söz- aşağıdakı qrammatik kateqoriyalara malikdir:

a) üç nəfər - kişilər

b) iki ədəd - ədəd:

yeganə şey rəqəmdir singularis (mahnı.)
cəm - numĕrus çoxluq (çox.)

c) altı dəfə - tempŏra:

indiki zaman - tempus tərifləyir

d) iki girov - nəsil:

aktiv səs - cins hərəkət(hərəkət.)
passiv səs - cins passivum(keçmək.)

e) üç əhval-ruhiyyə - modi:

indikativ əhval - modus göstərici(ind.)
imperativ əhval - modus imperativ(imp.)
subjunktiv əhval - modus konyunktiv(con.)

Qeyd: Felin formasını təyin edərkən temp, mod, cins terminlərindən istifadə etmirik, özümüzü yalnız forma adı ilə məhdudlaşdırırıq; məsələn, legĭmusa belə tərif vermək kifayətdir: birinci şəxs pluralis, praesens indidicativi acti - birinci şəxs cəm (say), indiki (zaman) göstərici (əhval) aktiv (səs).

Fe'llərin də bir neçə nominal forması var, onların funksiyaları və istifadəsi daha sonra ətraflı izah ediləcəkdir:

qeyri-müəyyən forma - infinitivus(inf.)
iştirakçı - iştirak(hissə.)
şifahi isim - gerundium
şifahi sifət - gerundivum
məqsəd mənası ilə şifahi isim (hərəkət felləri ilə istifadə olunur) - supīnum.

Latın dilində müasir dillərdən daha çox infinitiv formalar var; İndiki, keçmiş və gələcək məsdərlər var. Gerundium, gerundivum və supinum spesifik Latın formalarıdır ki, onları həmişə yeni dillərdə tapmaq mümkün deyil.

2. Dəyişməyən nitq hissələri

zərf - adverbium
birlik - coniunctio
ön söz - praepositio
kəsişmə - interiectio

• A a(A)*
• B b(b)
• C c- “e”, “i”, “y”, “ae”, “oe” hərflərindən əvvəl (ts), digər hallarda - (k)

D d- (d)

• E e- (uh)*
• F f- (f)
• G g- (G)

H h- (X)

• mən i- (Və); (th) - saitlərdən əvvəl.
• K k- (k) - yunan borclarında nadir hallarda rast gəlinir.
• Ll- (l)

M m- (m)

• Nn- (n)
• O o- (O)
• P p- (P)

Q q- (Kimə)

• R r- (R)
• Ss- (İlə); (h) - saitlər arasında.
• T t- “ti” + sait birləşməsində “ti”dən əvvəl “s”, “t”, “x” yoxdursa (qi) + sait oxunur.

U u- (y)

• Vv- (V)
• X x- (ks)
• Y y- (və) - yunan borclarında.

Z z- (h) - yunan borclarında.

Diftonglar, tələffüz xüsusiyyətləri:

• ae- (uh)
• oh- (yo [yo]) - buna bənzər bir şey

ch- (X)

• ph- (f) - yunan mənşəli sözlər.
• ci- (t) - yunan mənşəli sözlər.
• rh- (r) - yunan mənşəli sözlər.

Bəşər tarixində latın əlifbası

Bəşər sivilizasiyası artıq yüksək səviyyəyə çatıb və biz hər gün istifadə etdiyimiz bu və ya digər əşyaları haradan əldə etdiyimizi düşünmürük, deyəsən, həmişə belə olub. İndi ən son texnoloji tərəqqidən danışmayaq, dil və yazı kimi daha qlobal şeylər haqqında düşünək. Hər gün mağaza lövhələrində, məhsulların qablaşdırılmasında, əşyaların üzərindəki qiymət etiketlərində biz haqlı olaraq beynəlxalq statusunu qazanmış xarici dillərdə, daha çox ingilis dilində yazılara rast gəlirik. Son on ildə ingilis dilinin yayılması bütün sərhədləri silib, uğurlu karyera qurmaq istəyənlər üçün həyati əhəmiyyət kəsb edib. Hətta bu dildə danışa bilməyənlər belə məşhur brendlərin adlarını asanlıqla oxuya bilirlər və hamısı onun inanılmaz populyarlaşması sayəsində. Rus dili yazı üçün kiril qrafikasından istifadə edir və bəzi digər slavyan xalqları, məsələn, bolqarlar və serblər tərəfindən də istifadə olunur. Amma Avropa dillərinin yarıdan çoxu istifadə edir Latın əlifbası . Bu sadə latın hərfləri sanki əbədiyyətə qədər bizimlə olub. Amma həm dil, həm də yazı həmişə xalqın çoxəsrlik əməyinin nəticəsidir. Məhz yazının yaranması qədim sivilizasiyaların öz nəsillərinə xatirələr buraxmasına şərait yaratdı. Yazı olmasaydı, ədəbiyyat da olmazdı, elmi-texniki tərəqqi də mümkün olmazdı. Yazı necə yaranıb? Qədim insanlara lazımi məlumatları necə qeyd etmək fikrini yaratdı? Köçəri tayfaların və döyüşən tərəflərin yazıya ehtiyacı yox idi. Onların əsas vəzifəsi öz qəbilələri üçün böyük bir ərazini fəth etmək idi. Lakin qəbilə oturaq həyat tərzi sürməyə başlayanda yazıya ehtiyac yarandı. Yəqin ki, bu sakitlik anlarından birində qədim Finikiyalılar lazımi məlumatları qrafik şəkildə necə nümayiş etdirmək barədə düşünməyə başladılar. Bəşər tarixində latın əlifbasının əcdadı olan ilk əlifbaya sahib olan Finikiyalılar idi. Hərflərin ənənəvi sırasını verən Finikiya əlifbası idi. Finikiya əlifbası əsasında yunan əlifbası inkişaf etdi və ilk dəfə semit dillərindən götürülmüş sait hərfləri orada meydana çıxdı. Min illər boyu savadlılıq cəmiyyətin yuxarı təbəqələrinin və ruhanilərin imtiyazı idi, yalnız seçilmiş bir neçə nəfər bu elmi mənimsəmişdir. Ancaq məktəbləri insanlara yaxınlaşdıran, onları dini kahinlərin təsirindən uzaqlaşdıran qədim yunanlar idi. Və uşaqlıqdan təhsil almaq imkanı vermək. Lakin Yunan sivilizasiyası əlifbanı və yazını kubok kimi alan Roma fatehlərinin hücumu altına düşdü. Qədim Roma İmperiyasının dili olan Latın dilinin əsasını məhz yunan əlifbası və yazı sistemi təşkil etmişdir. Minilliklər ərzində əlifba dəyişdirildi, məsələn, latın əlifbasında əvvəlcə 23 hərf var idi, yalnız orta əsrlərdə daha üç yeni hərf (J, U və W) əlavə edildi və əlifba belə tanış oldu. bax. Latın yazısının başlanğıcında sözləri boşluqlarla ayırmadan yazırdılar və hələ durğu işarələrindən istifadə etmirdilər. Romalıların döyüşkənliyi imperiyanı hər tərəfə genişləndirdi, sonda hətta Avropanın şimalı da fəth edildi və romalılar La-Manş boğazını keçdilər. Roma legionlarının düşərgələri İngiltərə, Fransa, Suriya və Yəhudeyada, hətta Afrikada, Tunis və Əlcəzair yaxınlığında yerləşir. Roma İmperiyasının əsas bazası, təbii ki, İtaliya idi. O dövrdə Avropada məskunlaşmış bir çox tayfalar sağ qalmaq üçün almanlar və qotlar kimi romalılarla ittifaqa girməyə çalışırdılar. Bu cür ittifaqlar əsasən uzunmüddətli idi. Latın dili beynəlxalq ünsiyyət dili kimi istifadə olunmağa başladı. Məhz xristianlığın yaranması və onun Qədim Romada formalaşması latın dilinin mövqeyini gücləndirdi. Latın dili bütpərəst kultları sıxışdıraraq bütün Avropaya yayılan dinin rəsmi dili oldu. Xristianlıq artıq Romanın rəsmi dini olanda latın dilinin rolu gücləndi, çünki indi bu kilsənin rəsmi dilidir. Və Avropa ölkələrində kilsənin siyasi sistemdəki rolunu qiymətləndirmək olmaz. Latın dili diplomatların və dövlət başçılarının yazışmaları üçün istifadə olunur, elmin rəsmi dilinə çevrilir, alimlərin əsərləri və teoloji traktatlar məhz latın dilində nəşr olunur. Və inkvizisiya tərəfindən əzab çəkən Avropanı təzə yaz küləyi kimi əsən İntibah dövrü də dil olaraq latın dilini seçdi. Böyük Leonardo da Vinçi, İsaak Nyuton, Qalileo Qaliley və Keppler əsərlərini latın dilində yazıblar. Latın yazısının yayılmasında bir çox xalqların yeni hərflər icad etməmək, artıq hamıya tanış olan hərflərdən istifadə etmək üçün öz ana dillərini yazmaq üçün latın əlifbasını seçmələri də mühüm rol oynadı. Latın yazısı öz inkişafında bir çox mərhələlərdən keçdi, memarlıq üslubları dəyişdikcə şrift də dəyişdirildi. Müxtəlif tarixi dövrlərdə kiçik Roma kursivləri və Roma böyük hərfləri, unsial hərflər və yarı-unsial hərflər, Merovinq və Viziqot yazıları, Köhnə kursiv hərfləri və Qotik, rotunda və Şvab hərfləri meydana çıxdı. Bu şriftlərin bir çoxu hələ də dekorativ məqsədlər üçün istifadə olunur. Yazının təkamülü məhz bu şəkildə baş verdi, yazının yeni əlamətləri, üslubları və üsulları təqdim edildi. Yazının yaranması mövzusu çox maraqlı və çoxşaxəlidir, tarixi və mədəni hadisələrlə bəşər sivilizasiyasının inkişafı ilə sıx bağlıdır. Məhz yazı nümunəsi ilə zahirən tamamilə fərqli xalqlar arasında tarixi əlaqə yaratmaq olar. İbtidai qayaüstü rəsmlərin əvvəlcə çəkilmiş simvollara, sonra isə konkret səsə uyğun gələn ayrı-ayrı hərflərə çevrilməsi. Bu prosesin zirvəsi çapın ixtirası idi. Bu, elmin və mədəniyyətin yeni müstəvidə inkişafına imkan verdi.